مدرسه علمیه حضرت زهرا(س) دورود

بسیاری از کودکان و نوجوانان‌، ماه پر برکت رمضان را می‌‌شناسند و دوست دارند. آنها هم دوست دارند در این ماه مانند بزرگ‌تر‌‌ها رفتار کنند و روزه بگیرند. بعضی از آنها هم از گرسنگی کشیدن و تشنگی می‌‌ترسند. ما به عنوان بزرگ‌تر وظیفه داریم بینش درست و کافی را درباره ماه رمضان و روزه گرفتن به فرزندانمان بدهیم تا روزه گرفتن آنها با فهم و انشاالله با برکت بیشتری همراه شود. اگر می‌‌خواهید فرزندتان‌، روزه بگیرد و در این ماه‌، با بزرگترها همراه شود این نکات را مراعات کنید:

اول خودمان!
اگر ارتباط ما با فرزندانمان ارتباطی سالم‌، توام با درک و در کل ارتباط خوبی باشد‌، تقریبا هر کاری که انجام بدهیم‌، آنها هم انجام می‌‌دهند. معمولا در خانواده دخترها با مادر و پسر‌‌ها با پدرهایشان همانندسازی می‌‌کنند. این همانندسازی از سنین پایین شروع می‌‌شود و از همان سال های اولیه، کودک سعی می‌‌کند مانند والدین اش رفتار کند. در برخی موارد که کودک از رفتار مادر یا پدر خود رنجیده یا منزجر شده باشد همانندسازی با والد غیر همجنس و گاه با برخی از بزرگترهای دیگر انجام می‌‌شود. بنابراین اولین راه تشویق فرزندانمان به روزه گرفتن‌، این است که خودمان روزه بگیریم. همچنین اگر مادر بزرگ‌، خاله یا دایی‌، عمو یا عمه‌ای در خانه‌مان باشد که اهل روزه است‌، فرزندانمان به روزه گرفتن تشویق می‌‌شوند.

ماه رمضان‌، ماه غذا خوردن یا غذا نخوردن نیست !!!
بر خلاف تصور برخی از بزرگترها‌، ماه رمضان‌، ماه غذا خوردن یا غذا نخوردن نیست ! منظورم این است که نباید ماه رمضان را تنها از جنبه شکم و محرومیت کشیدن به کودکانمان معرفی کنیم. ماه رمضان برکات زیادی دارد و ما باید بتوانیم آن برکات را به فرزندانمان تفهیم کنیم. برای مثال، به موارد زیر توجه کنید :

ماه درک بیشتر حضور خدا
به فرزندانمان یاد بدهیم که نخوردن غذا و آب‌، دعا کردن و مناجات بیشتر‌، مراقب گفتار و رفتار بودن در ماه رمضان و برخی مهار‌‌ها و کنترل های دیگر‌، همه و همه برای این است که توجه ما به خداوند بیشتر شود‌، بتوانیم به خداوند نزدیک‌تر شویم و حضور خداوند را در زندگی‌مان بیشتر حس کنیم. بتوانیم خداوند را وارد زندگی خود کنیم‌، با او ارتباط برقرار کنیم و او را بخوانیم و دعاهایمان را به حضور متعالش بسپاریم.

ماه افزایش مهار و بردباری
به فرزندانمان یاد بدهیم که ماه رمضان و روزه‌داری تمرینی برای مهار بیشتر نیازها و افزایش صبر و بردباری است. در این ماه یاد می‌‌گیریم که حتی در مقابل عمده‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای جسمانی‌مان مقاومت و خود را مهار کنیم. بتوانیم جلوی هوس‌های بیهوده را بگیریم و خود را از گفتار و کردار بد دور کنیم. این تمرین را باید همچنان در طول سال ادامه بدهیم. این نیست که فقط گرسنگی یا تشنگی بکشیم بلکه منظور این است که بتوانیم در جایی که لازم است گرسنگی و تشنگی را چند ساعتی مهار کنیم و در زمانی دیگر آنها را برطرف کنیم. این مهار‌، رشد دهنده است و توانایی های جسمانی و روحی انسان را بالا می‌‌برد.
متاسفانه مهار رشد دهنده در زمانه ما‌، فراموش شده یا کمرنگ است و نداشتن مهار است که بسیاری از بزرگسالان را در دام اعتیاد‌، جرم‌‌ها و گناهان می‌‌اندازد و حتی آینده آنها را نابود می‌‌کند.

راه تشویق فرزندان به روزه گرفتن‌

یک راه تشویق فرزندان به روزه گرفتن‌،این است که خودمان روزه بگیریم

ماه همذات پنداری با مردم فقیر و گرسنه
به فرزندانمان یاد بدهیم هدف از گرسنه ماندن در ماه رمضان تنها این نیست که شکم ما خالی بماند. بلکه می‌‌خواهیم با گرسنه ماندن‌، گرسنگان دیگر را درک کنیم. این درک به ما کمک خواهد کرد که فقط به فکر خودمان نباشیم بلکه به فکر همه انسان‌‌ها باشیم. کمک می‌‌کند نسبت به اطرافیان و همنوعان خود بی‌تفاوت نباشیم و خودخواه یا خدای ناکرده ظالم بار نیاییم. حتی می‌‌توانیم بعد از افطار از آنها سوال کنیم که به نظر آنها گرسنگی و تشنگی چقدر سخت است؟ و به نظر آنها برای گرسنگان دیگر چه کارهایی می‌‌توان انجام داد تا ذهن آنها به کار بیفتد و حس همدردی و همدلی آنها با انسان‌‌های دیگر بالا برود.

ماه کمک و خیر رسانی به دیگران
چقدر خوب است اگر بتوانیم همراه با فرزندانمان در این ماه و بعد از افطار‌، شبانه‌، با الگو برداری از حضرت علی(ع) و بطرزی ناشناس به محله‌های نیازمند برویم و به قدر وسع خودمان‌، به آنها کمک کنیم. بدین ترتیب فرزندانمان شناخت بیشتر و موثر‌تری از ماه رمضان پیدا می‌‌کنند و انگیزه آنها برای روزه گرفتن و همچنین خدمت و خیر رسانی به بندگان خدا بیشتر می‌شود. در عین حال ما درس بزرگی به آنها می‌‌دهیم که بتوانند مردم فقیر و از نظر مالی پایین‌تر را هم مشاهده کنند‌، درد آنها را بفهمند و از خودخواهی خود کم کنند.

ماه شکر و حمد
وقتی فرزندانمان با زندگی افراد نیازمند روبرو شوند علاوه بر این که انگیزه بیشتری برای کمک به مردم در راه خدا پیدا می‌‌کنند‌، بهتر و بیشتر می‌‌توانند شکر خدا را به خاطر امکانات و موهبت‌هایی که دارند به جای آورند و این چیزی است که ما باید بدون منت گذاشتن بر سر آنها‌، به آنها یاد بدهیم و گوشزد کنیم. در ماه رمضان مدام از آنها بپرسید که چگونه می‌‌توانیم خدا را بیشتر و بیشتر شکر کنیم و در باره مفهوم «شکر نعمت‌، نعمتت افزون کند» با آنها بیشتر صحبت کنیم.

ماه دعا و مناجات
اگر بتوانیم هر شب بعد از نماز و افطار‌، یا در وقت سحر‌، در منزل‌، با همه خانواده‌، دعای دسته جمعی (که البته کوتاه و در ظرفیت فرزندانمان باشد) بخوانیم‌، باز هم به درک بیشتر فرزندانمان از این ماه پر برکت کمک کرده‌ایم. حتی اگر همه دور هم جمع شویم و هر کسی دعای تکی هم بخواند خوب است. با فرزندانمان درباره درک خدای حی و قیوم و ایمان به خداوند بخشنده و مهربان که دعاها را پاسخ می‌‌گوید صحبت کنیم و سعی کنیم رابطه آنها را با خداوند قوی کنیم بطوری که همیشه بتوانند خداوند را پشتیبان و حامی خود در زندگی بدانند و به خدای بزرگ اتکا کنند.

منبع:beytoote.com

«رمضان» در لغت از «رمضاء» به معنای شدت حرارت گرفته شده و به معنای سوزانیدن می باشد.(1) چون در این ماه گناهان انسان بخشیده می شود، به این ماه مبارک رمضان گفته اند.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب؛(2) ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را می سوزاند.»

رمضان نام یکی از ماه های قمری و تنها ماه قمری است که نامش در قرآن آمده است و یکی از چهار ماهی است که خداوند متعال جنگ را در آن حرام کرده است.(مگر جنبه دفاع داشته باشد.)

در این ماه کتاب های آسمانی قرآن کریم، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده است.(3)

این ماه در روایات اسلامی ماه خدا و میهمانی امت پیامبر اکرم(ص) خوانده شده و خداوند متعال از بندگان خود در این ماه در نهایت کرامت و مهربانی پذیرایی می کند؛ پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است،(4) هر کس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرش را تضمین کند و او را از تشنگی و عطش دردناک روز قیامت امان دهد.»(5)

این ماه، در میان مسلمانان از احترام، اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار و ماه سلوک روحی آنان است و مؤمنان با مقدمه سازی و فراهم کردن زمینه های معنوی در ماه های رجب و شعبان هر سال خود را برای ورود به این ماه شریف و پربرکت آماده می کنند، و با حلول این ماه با شور و اشتیاق و دادن اطعام و افطاری به نیازمندان، شب زنده داری و عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، دادن صدقه، روزه داری و… روح و جان خود را از سرچشمه فیض الهی سیراب می کنند.

فضائل ماه رمضان

گرچه ذکر تمام فضائل ماه مبارک رمضان از حوصله این مقال خارج است؛ ولی پرداختن و ذکر برخی از فضائل آن از نظر قرآن و روایات اسلامی خالی از لطف نیست.

1. برترین ماه سال

ماه مبارک رمضان به جهت نزول قرآن کریم در آن و ویژگی های منحصری که دارد در میان ماه های سال قمری برترین است؛ قرآن کریم می فرماید: «ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان ها در آن نازل شده است.»(6)

پیامبر گرامی(ص) درباره ماه رمضان می فرماید: «ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورد، ماهی که نزد خدا از همه ماه ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش بر همه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهی است که شما در آن به میهمانی خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته اید، نفس های شما در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادت، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است…. بهترین ساعاتی است که خداوند به بندگانش نظر رحمت می کند… .»(7)
2. نزول کتب آسمانی در این ماه

تمام کتب بزرگ آسمانی مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور، صحف در این ماه نازل شده است. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.»(8)

3. توفیق روزه

در ماه رمضان خداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است؛ «پس هر که ماه [رمضان] را درک کرد، باید روزه بگیرد.»(9)

انسان افزون بر جنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند و موانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند. یکی از اعمالی که در این راستا مؤثر و مفید است روزه داری است، قرآن کریم می فرماید: «… ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه که بر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»(10)

برخی از فواید و فضائل روزه:
الف. تقویت تقوا، پرهیزگاری و
اخلاص؛(11) امام صادق(ع) می فرماید: خداوند متعال فرموده: «روزه از من است و پاداش آن را من می دهم.»(12)

حضرت فاطمه(س) می فرماید: «خداوند روزه را برای استواری اخلاص، واجب فرمود.»(13)

ب. مانع عذاب های دنیوی و اخروی:

امام علی(ع) می فرماید: «روزه روده را باریک می کند گوشت را می ریزد و از گرمای سوزان دوزخ دور می گرداند.»(14)

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «روزه سپری در برابر آتش است.»(15)

ج. آرامش روان و جسم:

روزه داری روح و روان و قلب و دل و نیز جسم را آرامش داده و باعث سلامتی روح و تندرستی جسم می شود.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «روزه بگیرید تا سالم بمانید.»

باز می فرماید: «معده خانه تمام دردها و امساک [روزه [بالاترین داروهاست.»(16)

حضرت امام باقر(ع) می فرماید: «روزه و حج آرام بخش دلهاست.»(17)

حضرت علی(ع) می فرماید: «خداوند بندگان مؤمن خود را به وسیله نمازها و زکات و حدیث در روزه داری روزه های واجب [رمضان[ برای آرام کردن اعضا و جوارح آنان، خشوع دیدگانش و فروتنی جان هایشان و خضوع دلهایشان حفظ می کنند.»(18)

امروزه در علم پزشکی و از نظر بهداشت و تندرستی نیز در جای خود ثابت شده که روزه داری تأثیرهای فراوانی بر آرامش روح و روان و سلامتی جسم و بدن دارد، دفع چربی های مزاحم، تنظیم فشار، قند خون، و… نمونه آن است.(19)

د. مانع نفوذ شیطان:

امام علی(ع) به پیامبر اکرم(ص) عرض کرد: یا رسول الله! چه چیزی شیطان را از ما دور می کند؟ پیامبرگرامی(ص) فرمود: روزه چهره او را سیاه می کند و صدقه پشت او را می شکند.»(20)

بنابراین، روزه مانع نفوذ شیطان های جنی و انسی شده و وسوسه های آنان را خنثی می کند.

ه . مساوات بین غنی و فقیر:

انسان روزه دار در هنگام گرسنگی و تشنگی، فقرا و بینوایان را یاد می کند و در نتیجه به کمک آن ها می شتابد. حضرت امام حسن عسگری(ع) درباره علت وجوب روزه می فرماید: «تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و در نتیجه به نیازمند کمک کند.»(21)

و. احیاء فضائل اخلاقی

حضرت امام رضا(ع) درباره علت وجوب روزه می فرماید: «تا مردم رنج گرسنگی و تشنگی را بچشند و به نیازمندی خود در آخرت پی ببرند و روزه دار بر اثر گرسنگی و تشنگی خاشع، متواضع و فروتن، مأجور، طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدین سبب مستحق ثواب شود،… روزه موجب خودداری از شهوات است، نیز تا روزه در دنیا نصیحت گر آنان باشد و ایشان را در راه انجام تکالیفشان رام و ورزیده کند و راهنمای آنان در رسیدن به اجر باشد و به اندازه سختی، تشنگی و گرسنگی که نیازمندان و مستمندان در دنیا می چشند پی ببرند و در نتیجه، حقوقی که خداوند در دارایی هایشان واجب فرموده است، به ایشان بپردازند… .»(22)

و… .

4. وجود شب قدر در این ماه

شب قدر از شب هایی که برتر از هزار ماه است و فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود می آیند و جمیع مقدرات بندگان را در طول سال تعیین می کنند(23) و وجود این شب در این ماه مبارک نعمت و موهبتی الهی بر امت پیامبر گرامی اسلام(ص) است و مقدرات یک سال انسان ها (حیات، مرگ، رزق و…) براساس لیاقت ها و زمینه هایی که خود آنها به وجود آورده اند تعیین می شود و انسان در چنین شبی با تفکر و تدبر می تواند به خود آید و اعمال یک سال خود را ارزیابی کند و با فراهم آوردن زمینه مناسب بهترین سرنوشت را برای خود رقم زند.(24)

حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است.»(25)

5. بهار قرآن

نظر به این که قرآن کریم در ماه مبارک رمضان نازل شده و تلاوت آیات آن در این ماه فضیلت بسیاری دارد، در روایات اسلامی، از ماه رمضان به عنوان بهار قرآن یاد شده است؛ چنان که حضرت امام باقر(ع) می فرماید: «هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.»(26)

یک نکته!

بدیهی است فضائل و ثواب هایی که برای ماه مبارک رمضان و روزه داری ذکر شده و به برخی از آن ها اشاره شد، از آنِ کسانی است که حقیقت آن را درک کنند و به محتوای آن عمل و در گفتار و کردار به کار گیرند و به آن ها جامه عمل بپوشانند. چنان در روایات اسلامی برای روزه داری آدابی ذکر شده و کسانی که صرفاً تلاوت قرآن می کنند، ولی به آیات و احکام آن عمل نمی کنند و یا آن که از روزه داری تنها رنج گرسنگی و تشنگی را می کشند و بوسیله گناه، تأثیر روزه را از بین می برند و ماه مبارک رمضان و فضای معنوی آن تأثیری بر اشخاصی بر جای نمی گذارد، مورد نکوهش قرار گرفته اند.

چنان که پیامبر اکرم(ص) به زنی که با زبان روزه کنیز خود را دشنام می داد فرمود: چگونه روزه داری و حال آن که کنیزت را دشنام می دهی؟! روزه فقط خودداری از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه خداوند آن را علاوه بر این دو، مانع کارها و سخنان زشت که روزه را بی اثر می کنند قرار داده است، چه اندکند روزه داران و چه بسیارند کسانی که گرسنگی می کشند.»(27)

حضرت امام سجاد(ع) در دعای حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض می کند: به وسیله روزه این ماه یاریمان ده تا اندام های خود را از معاصی تو نگه داریم و آن ها را به کارهایی گیریم که خشنودی تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به لهو و لعب نشتابیم و تا دستمانمان را به سوی حرام نگشاییم و با پاهایمان به سوی آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شکمهایمان جز آن چه را تو حلال کرده ای در خود جای ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده ای و بیان فرموده ای گویا نشود… .»(28)

بنابراین، در ماه مبارک باید تمام اعضا و جوارح را از حرام دور نگه داشت و با اخلاص، توکل و توسل از اهل بیت(ع) و عمل به دستورها و احکام قرآن کریم و دوری از گناهان، انجام توبه نصوح و واقعی، عبادت، شب زنده داری، درک فضیلت شب قدر و… فضیلت ماه مبارک رمضان را درک کرد و از آن در راستای رسیدن به کمال حرکت کرد و باید در این ماه به گونه ای خودسازی کرد که با اتمام ماه مبارک تأثیر و فواید آن در روح و جان افراد باقی باشد و اثر آن تا ماه رمضان سال بعد ماندگار باشد.

ــــــــــــــــــــــ

1. مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ص 209، دارالکتاب العربی، بیروت.

2. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 55، ص 341، مؤسسه الوفاء، بیروت.

3. ر.ک: الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج 2، ص 628، دارالکتب الاسلامیة، تهران.

4. وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 2، ص 628، دارالکتب الاسلامیة، تهران.

5. …

6. سوره بقره، آیه 185.

7. ر.ک: وسائل الشیعه، همان، ج 10، ص 313.

8. ر.ک: الکافی، همان، ج 2 ،ص 628.

9. سوره بقره، آیه 185.

10. سوره بقره، آیه 183.

11. همان.

12. میزان الحکمة، محمد محمدی ری شهری، ترجمه: حمیدرضا شیخی، ج 7، ص 3207، مؤسسه دارالحدیث، قم.

13. همان، ص 3209.

14. همان.

15. همان.

16. همان.

17. همان.

18. همان.

19. تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 1 ،ص 631، دارالکتب الاسلامیة، تهران.

20. مستدرک الوسائل، محدث نوری، ج 7، ص 154، مؤسسه آل البیت، قم.

21. میزان الحکمة، همان.

22. همان، ص 3209.

23. سوره قدر، آیه 1 ـ 5.

24. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج 18، ص 132؛ ج 19، ص 90، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم.

25. وسائل الشیعه، همان، ج 10، ص 354.

26. وسائل الشیعه، همان، ج 6، ص 203.

27. الکافی، همان، ج 4، ص 87.

28. الصحیفة السجادیة، امام سجاد(ع) ص 186، دفتر نشر الهادی، قم.

منبع:hawzah.net

تمامی وجود امام خمینی (ره) با پارسایی در اخلاق، رفتار و اعمال آمیخته و در این زمینه گوی سبقت را از همگان خویش ربوده بود و در تمامی مراحل و ابعاد زندگی اجتماعی - سیاسی و خانوادگی، پرهیزگاری سرلوحه تصمیم گیری ها، برخوردها، موضع گیری ها، گفته ها و نوشته های ایشان بود. در حقیقت موفقیت های امام خمینی در صحنه های گوناگون، حاصل پرواپیشگی و تقوای اخلاقی و علمی آن روح قدسی بود.

او در سراسر عمر به عنوان انسانی خداجوی، نه تنها خود را به گناهان کوچک و بزرگ نیالود، بلکه از امور مکروه اجتناب کرد و کارهای مباح را به خدمت انگیزه های الهی و دینی گرفت و آن ها را نیز تبدیل به ثواب کرد. روان روشن و بصیرت باطنش و اعمال آگاهانه وی از تقوا سرچشمه می گرفت و در مبارزات طولانی برای محو باطل در عرصه سیاست و نیز نفی خودهای کاذب و اعراض از امور دنیوی هدایت الهی را به دنبال داشت.

امام از طریق تقوا نخست بر جان خویش امیر گردید و زمام امور نفس را عهده دار شد و پس از موفقیت در این میدان و غلبه بر هواها و امیال فناپذیر، رهبری امت را بر عهده گرفت و پیروزی وی در امور سیاسی - اجتماعی مرهون موفقیتش در صحنه جهاد اکبر بود.

او همه جا را محضر خدا می دانست و با ملاحظه جلال و عظمت خداوند قدرت روحی فوق العاده ای پیدا کرده، در حالی که با ناله های شبانه اش، از خوف خداوند بر خود می لرزید، با پیام و سخنان با صلابت خود جهان را به لرزه درآورد و قدرت های استکباری را به استیصال کشانید و ابرقدرت ها را در هاله ای از بهت و سرگردانی قرار داد و عوامل ستم را به خاک مذلت کشانید. امام مدام به خود می نگریست که مبادا لحظه ای از خدای خویش غافل گردد و مبادا رفت و آمدها، اجتماعات و شخصیت های ظاهری در این ارتباط ملکوتی اثری منفی بگذارد.

امام همان گونه که خود مرد میدان تقوا بود اجازه نمی داد اطرافیان و آشنایان ایشان از پارسایی فاصله بگیرند و مرتکب خطا و خلافی شوند که آلودگی معنوی به بار آورد. در مجلسی که آن بزرگوار حاضر بود کسی جرات غیبت کردن یا بر زبان راندن حرف ناصواب درباره کسی را نداشت، بارها ایشان می فرمود: راضی نیستم در بیرونی [محل اقامت من] کسی غیبت کند و با تمام توان از غیبت کردن افراد جلوگیری می کردند.

در یکی از روزها امام به مدرس خویش تشریف آورد، اما در آن وقت به حدی ناراحت بود که نفس ایشان به شماره افتاده بود. به جای تدریس شاگردان را موعظه نمود و آنان را به عواقب گناه و لغزش های نفسانی هشدار داد و به مدت سه روز متوالی درس خود را تعطیل کرد، زیرا به گوش وی رسیده بود که یکی از شاگردان، از مرجعی غیبت کرده بود.

یکی از مدرسان حوزه می گوید: بیش از دوازده سال در دروس خارج ایشان حضور داشتم، در این مدت یک عمل مکروه از امام ندیدم. اگر شبهه غیبت و دروغ پیش می آمد، به خوبی حالت نگرانی در سیمای ایشان هویدا می گردید.

از آثار تقوا در وجود امام خمینی، پایبندی ایشان به حقوق الهی و توجه به حق الناس است و هیچ عاملی و مانعی موجب نمی گردید که ایشان از مراعات این حقوق عدول کند. در ماجرای کودتای «نوژه » یکی از یاران امام با اصرار زیاد، خواستار لغو حکم اعدام یکی از عوامل این حرکت ضد انقلابی شد. آقا در جواب وی فرمود: با تمام ارادتی که به شما دارم، نمی توانم رضایت خلق را بر رضایت خالق مقدم دارم. باید حکم خداوند اجرا شود.

در مدرسه فیضیه، امام درس اخلاق تدریس می فرمود. در یکی از روزها زیلویی بر سر راهش اندوخته بودند، امام کفش های خود را از پای مبارک خویش بیرون آورد تا با کفش از روی آن عبور نکند. در این حال یکی از شاگردان با کفش از روی زیلو عبور کرد، امام فرمود: با کفش وارد نشوید، زیرا مخصوص نماز است.

امام حق الناس را حتی در مسائل عادی و امور جزیی رعایت می نمود و به خود اجازه نمی داد کوچک ترین حقی از مردم ضایع گردد. روزی در نجف خواستند برای اقامه نماز جماعت به اتاق بیرونی وارد شوند، وقتی به کفش کن رسیدند، توقف نمودند و از پا نهادن بر روی کفش مردم امتناع کردند و دستور دادند کفش ها را از سر راه مردم جمع کنند.

وی به دلیل رعایت مرزهای تقوا در استفاده از امکانات و مایحتاج خویش به شدت احتیاط می کردند; به عنوان مثال اگر آب لیمو می خواستند، دستور می دادند به اندازه یک لیوان بگیرند و هرچه خدمت کار اصرار می کرد یک شیشه بگیرم، می فرمودند: فعلا به اندازه ای بگیرید که لازم است و نه بیش تر.

یکی از فرزندان امام (بانو زهرا مصطفوی) نقل کرده است: در «نوفل لوشاتو» دو کیلو پرتقال خریدم، امام با دیدن آن ها پرسید: این همه پرتقال برای چیست؟ عرض کردم: به دلیل پایین بودن بهایش این قدر خریدم. فرمود: شما با این کارتان مرتکب دو گناه شدید: یکی، نیاز نداشتن به این همه پرتقال بود و دیگری، در این دهکده شاید کسانی اند که تا به حال به دلیل گران بودن پرتقال نتوانسته اند آن را تهیه کنند و احتمال داشت با پایین آمدن بهای آن قادر بودند آن را بخرند، باید ببرید و مقدار اضافی را پس بدهید. گفتم: امکان ندارد، فرمودند: آن ها را پوست بگیرید و به افرادی بدهید که تا حالا نخورده اند، شاید از این طریق خدا از گناه شما بگذرد.

مصطفی کفاش زاده می گوید: خودم دیدم، امام به فردی که به باغچه آب می داد، گفتند: چرا آب لوله کشی را به باغچه ها می دهید؟ آن فرد گفت: آب چشمه است. امام فرمودند: معلوم نیست که ما آب چشمه را هم بتوانیم مصرف کنیم، این مال همه است، بنابراین کم تر و در حد ضرورت استفاده کنید.

عاطفه اشراقی (نوه امام) می گوید: امام در تاریکی نماز می خواندند و اگر چراغ اضافی روشن بود، ناراحت می شدند.

حجة الاسلام والمسلمین قرهی گفته است: چون سر در حیاط منزل امام در نجف تاریک بود، لامپی در آن جا نصب کردیم، فرمودند: این کار را نکنید. ولی من مسامحه کردم، ایشان مرا خواستند و فرمودند: نمی خواهم روشن باشد

همو می افزاید: روزی خیاطی را با چند نمونه پارچه خدمت امام آوردیم تا یکی از آن ها را برای لباس انتخاب کند، ایشان نوع نامرغوب را انتخاب کرد. لباس امام همیشه تمیز و مرتب بود، اما از نظر جنس و کیفیت خیلی دقت می کردند که عالی و فاخر نباشد.

هم چنین وی نقل می کند: خدمت گزار منزل امام روزی رفت و مرغی تهیه کرد; هنگام بازگشت، آقا از او پرسید: چه خریده ای؟ گفت: مرغ. امام فرمود: برو پس بده.

همیشه مبالغ زیادی از وجوهات اسلامی در اختیار امام بود، اما ایشان در مصرف آن خیلی دقت می کردند. بارها حضرت امام به افراد دفتر به شدت گوشزد می کردند: راضی نیستم از تلفن های دفتر برای امور شخصی استفاده کنید.

همو می گوید: روزی برای مدت یک ساعت، ماشینی کرایه کردیم تا همراه امام به تشییع جنازه یکی از بزرگان برویم. کرایه آن یک دینار بود.

دو سه روز بعد حساب هزینه ها را به آقا تقدیم کردم. ایشان با تندی فرمود: چرا احتیاط نمی کنی؟ یک دینار برای کرایه ماشین پرداخته ای! عرض کردم: برای این که حضرت عالی معطل نشوید، چنین کردم. فرمود: نه، من هم مثل دیگران، چرا چنین کردی؟

hawzah.net

برای شاد بودن نباید منتظر باشیم تا یک علت بیرونی آن را در ما ایجاد کند و یا فردی از راه برسد و ما را بخنداند، شاد بودن و نشاط واقعی از درونِ ما بر می خیزد و این خودمان هستیم که باید با رفتارهایی چون گذشت و بخشش، مهربانی کردن، دوست داشتن، به خدا نزدیک شدن و … نشاط همیشگی و پایدار را در خود ایجاد کنیم.

 اگر بخواهیم یک انسان کامل را تعریف کنیم باید به ابعاد وجودی او به شکل مثبت و مناسب توجه کنیم، ابعادی که در این زمینه می تواند به شاکله یا شخصیت سالم انسان کمک کند بعد هیجانی ـ عاطفی یا سلامت روانشناختی است که در حقیقت شادی و نشاط یا خندیدن و شوخ طبعی از مولفه های آن هستند.

افراد دلشاد رفتارهای معنوی قوی تری دارند

شادی و نشاط می تواند در انجام وظایف و تکالیفی که بر عهده انسان است به وی کمک کند. حتی در موارد دینی هم شاهد هستیم افرادی که دلشاد تر و امیدوارتر هستند رفتارهای معنوی شان با خدا نیز قوی تر است و با خدا بهتر راز و نیاز می کنند، وفای به عهد دارند و دل گرم تر هستند.

 آنچه که ما باید بیشتر به دنبال آن باشیم نشاط درونی است، غالبا رفتارهای کوتاه مدتِ سرور را شادی می گویند که معمولا علت های بیرونی دارد، اما آنچه که بیشتر باید به آن توجه کرد نشاط است چون نشاط، یک رفتار پایه دار در درون افراد است و افراد باید بیشتر در درون خود به دنبال مولفه های درونی بگردند.

چگونه نشاط درونی را همواره همراه داشته باشیم؟

 امیدوار زندگی کردن، فعال بودن، هدف داشتن در زندگی، پر تلاش بودن و … نشاط های درونی ای هستند که همیشه با انسان همراه اند. رعایت مسایل دینی و اخلاقی به انسانها نشاط درونی می بخشد، فردی که وجدان بیداری دارد، دل کسی را نمی شکند، با اطرافیان خود مهربان است، تکالیف الهی، دینی و انسانی خود را انجام می دهد قطعا همیشه نشاط درونی را با خود همراه دارد و مسلما هر کس این دنیایش آباد باشد آن دنیایش هم آباد است.

شخصیت کودکانه داشته باشیم

حضرت عیسی (ع) می فرمایند « اگر می خواهید وارد سرزمین شادی شوید باید رفتار خود را مانند کودکان کنید». یعنی افراد باید ویژگی های شخصیتی کودکان را در خود تقویت کنند.

 در حال حاضر یکی از مشکلات جدی ما احساس تعلقاتمان است. متاسفانه ما امروزه به وسایل که در اطرافمان وجود دارد از جمله تلفن همراه، کامپیوتر، اینترنت، ماشین و … احساس تعلق داریم به طوری که اصلا اجازه نمی دهند اطرافمان را ببینیم.

 دنیای مجازی، اینترنت، کامپیوتر و … بسیاری از روابط عاطفی و مهمانی های ما را از ما گرفته است؛ بنابراین تعلق ایجاد کردن یکی از عواملی است که شادی و نشاط را از ما می گیرد. کودکان معمولا زیاد احساس تعلق ندارند، خیلی سخت گیر، اهل کینه، نفرت و خشم نیستند.

از تعلقات زندگی فاصله بگیریم

پیامبر اسلام (ص) فرمودند «از دنیای بچه ها چند چیز را دوست دارم، بچه ها تعلقشان به زندگی خیلی کم است، بچه ها بیشتر به زمان حال توجه می کنند، کینه ای نیستند، زود قهر می کنند و زود هم می بخشند» به همین دلیل است که می گویند وقتی کودکان با هم دعوا می کنند در دعوایشان وارد نشوید.

 امروز را ببینیم، به یکدیگر سخت نگیریم، رفتارهای انسانی نظیر مهربانی ، صمیمیت و .. را تقویت کنیم. متاسفانه کودکانمان نیز دارند مانند بزرگترها می شوند.

خندیدن حد و مرز ندارد اگر…

خندیدن اندازه ندارد، فقط باید یادمان باشد که به تمسخر، لودگی و انحرافات اخلاقی کشیده نشویم. اگر خندیدن و شاد بودن عملکرد و رفتارهای سالم ما را تضییع نکند هیچ حد و مرزی ندارد، منتهی شرط این است که مزاحم دیگران نشویم و رفتارهایمان به دیگران خطر وارد نکند.

 از آنجا که خندیدن بعد احساسی ما را قوی می کند از قدیم « خنده بر هر درد بی درمان دواست» ضرب المثل ما بوده است . یکی از اشکالات ما ضعیف بودن عواطف ماست که خندیدن می تواند بعد روانشناختی ما را تقویت کند.

در شادی و نشاط و خندیدن نیز تعادل باید برقرار باشد، اواخر سوره فرقان در حدود ده آیه ویژگی های افراد مومن را ذکر می کند که یکی از موارد آن متعادل بودن است.

منبع :.salamatnews.com

امروزه بیشتر متخصصان روانشناسی وعلوم تربیتی اعتقاد دارند که درمان ریشه ای بیشتر بیماریهای روحی از طریق مذهب و معنویت امکان پذیر است و افراد دارای اعتقادات مذهبی سلامت روان بیشتری دارند در این مطلب سعی داریم به ذکر شیوه های عملی تاثیر دین باوری ومعنویت بر سلامت روان فرد بپردازیم.

1.تقویت اعتقادات مذهبی و مدیریت زمان و پایبندی به وظایف

دین زندگی انسان را دارای معنا میکند و انسان را به معنویت و معنا نزدیک میکند.اولین قدم تاثیر دین

بر سلامت روانی برنامه ریزی امور اجتماعی بر اساس ارزشهای دینی و احساس مسئولیت برای انجام وظایف میباشد.

2.مذهب وپرورش حس محبت

تربیتی که با ایجاد احساس مطبوع و با استفاده از زمینه عاطفی باشد موثر خواهد بود.اولین قدم تربیت مذهبی در پرورش احساس محبت دعوت انسان به سوی خداوند بخشنده ی مهربان است.بخشندگی و مهربانی دو صفت مطبوع و دلپذیر است که پروردگار را محبوب کودکان و نوجوانان مینماید وعواطف و احساسات انها را از ابتدای کودکی برای دوست داشتن بر میانگیزد و حس زیبای محبت را برای فرد درونی میکند.همانطور که میدانیم محبت سلامت روانی فرد را افزایش میدهد و باعث حل و فصل مشکلات روحی در طی زندگی فرد میگردد.

3.مذهب و پایه گذاری استدلال عقلانی و منطقی در فرد

در اموزش مسایل مذهبی به کودکان بایستی هماهنگ نمودن اموزش ها با علم جدید و از بین بردن خرافات و اوهام مد نظر قرار گیرد .چرا که مذهبی که با عقل سازگار نباشد مخکوم به شکست است.در اموزه های دینی همواره به استدلال عقلانی و حاکمیت منطق تاکید شده است و با اموزش صحیح مسایل مذهبی به کودکان منطق و استدلال انان را تقویت میکنیم وحاکمیت منطق و عقلانیت در فرد منجر به افزایش سلامت روانی و جلوگیری از بروز مشکلات رفتاری و روحی میگردد.

4.باورهای دینی و تخلیه هیجانات

اموزش مسایل مذهبی و رشد دین باوری در کودکان مامنی را ایجاد میکند تا فرد در زمان سختی ها به نیروی ما ورایی تکیه کند و با خدای خود برای حل مشکلاتش لب به سخن بگشاید و به راحتی ان چه در دل دارد با خدا در میان بگذارد.بنابراین دین باوری بهترین وسیله عقده گشایی میباشد و این بر بهداشت روانی فرد تاثیر بسیار مثبتی به جا میگذارد و باعث تخلیه هیجانات منفی فرد میگردد.

5.مذهب و پرورش صداقت در رفتار

گرایش به دین و دین باوری باعث میشود که بین نیت درونی فرد با رفتار بیرونی اش هماهنگی بیشتری باشد و این هماهنگی بین درون و رفتار بیرونی فرد نکته ای مهم در بهداشت روان فرد میباشد.برای مثال فردی که دروغ میگوید بخش زیادی از انرزی روانی خود را صرف فاش نشدن دروغ خود مینماید.بنابراین پایبندی به اموزه های دینی منجر به ایجاد صداقت در شخصیت فرد میگردد و صداقت از ویزگیهای شخصیتی است که از بهداشت روان برخوردار است.

6.مذهب و داشتن هدف در زندگی

دین داری و مذهب فلسفه زندگی را معنادار میکند وزندگی را از حالت تهی بودن خارج می سازد .فرد دیندار برای زندگی خود ارزش قایل است و میداند این زندگی لهو و لعب نیست بنابراین هدف مشخصی در زندگی دارد و زمان خود را بیهوده صرف امور بی ارزش نمیکند.داشتن هدف در زندگی و اعتقاد به اینکه این دنیا پایان همه چیز نیست فرد را هدفمند میکند ومنجر به ارتقا سطح سلامت روانی فرد و جامعه میگردد.

8.مذهب و ایجاد حس امنیت و ارامش خاطر

دین باوری منجر به احساس امنیت روان میگردد زیرا فرد همواره مطمئن است که خدایی وجود دارد که هیچگاه وی را تنها نمیگذارد و تمام امور وپستی وبلندیهای زندگی در درگاه الهی حکمتی دارد .لذا فرد دیندار با احساس امنیت با وقایع زندگی روبرو میگردد و برای انها راه حل منطقی پیدا میکند و این مساله میزان سلامت روان وی را افزایش می دهد.